Wild of gekweekt

Vis…wild of gekweekt.. wat is nu beter, welke moet je kiezen?

Het kan best een frustratie opleveren als jou wordt geadviseerd dat je meer vette vis moet gaat eten.. je staat bij je favoriete visboer, in de supermarkt of waar je dan ook je verse vis haalt en er gaan dan alarmbellen rinkelen of je wel de júiste vis koopt.. wat is nou het verschil tussen die gekweekte of wilde vis?? Is de wilde vis beter of toch die gekweekte?

Wereldwijd wordt er 70.2 miljard kilo vis per jaar gekweekt. (CBS. 2015). Dit is 43% van de totale visproductie (kweek + wild). In Nederland worden vissoorten als paling, meerval, tarbot, forel, tilapia, tong en snoekbaars gekweekt.. Er bestaan open en gesloten kweeksystemen, in Nederland kweken we enkel in gesloten systemen. Dit zijn bakken water die op het land staan. Deze systemen maken het mogelijk om de temperatuur en afvalstoffen in het water goed te controleren.

Duurzaam…

Alle voedselproducenten, dus ook de viskwekerijen, moeten zich houden aan strenge regels die te maken hebben met het milieu. In de EU zijn deze strenger dan waar dan ook in de wereld! Zo kunnen de viskwekers ook bijdragen aan de bescherming van het milieu, tot het behoudt van belangrijke natuurgebieden en de leefgebieden van vogels en (bedreigde) diersoorten. Ook de vissector is hard bezig met het duurzamer kweken van onze vis. Sommige viskwekerijen gebruiken bijvoorbeeld al geen antibiotica meer voor de vissen.

Gezond…

Naast de duurzaamheid, zijn er uiteraard ook regels om de consument te beschermen. Strenge regels die vanuit de EU zijn opgesteld om te zorgen dat onze vis veilig en gezond is om te eten. Vis die te veel vervuiling heeft opgelopen mag dus niet worden verkocht. Zowel voor kweek en wilde vis zijn deze regels hetzelfde.

Terug naar de juiste keuze, nemen we nu de verse wilde of de gekweekte vis:
oké.… de gekweekte versie is dus niet slecht!
De hoeveelheid vis in de oceaan is niet onbeperkt. Het is niet mogelijk om deze oceanen maar leeg te blijven halen en dus hebben we de kweekvis echt nodig!
De vangst van de kweekvissen gaat wel vaker zonder stress en schade van een haakje of net.
Het grootste nadeel van de verse wilde vis is dus het risico van overbevissing en het aantasten van wilde populaties..
De Omega-3 vetzuren en andere voedingsstoffen die het lichaam weer echt nodig heeft zijn vele malen hoger in de gekweekte versie.

Dan hebben we uiteraard ook de Zalm… Wilde zalm of kweekzalm? Waar moet je op letten…

Zalm is een populaire en makkelijke vis: het is een vette vis en wordt daarom als erg gezond beschouwd, is gemakkelijk te bereiden en het hele jaar door volop verkrijgbaar. Maar dat maakt het ook lastig: welke zalm moet je nu kiezen? De Noorse, de Wilde, de goedkoopste?

Waar zalm begin vorige eeuw nog overvloedig aanwezig was, verdween de zalm in de jaren ’80 bijna door overbevissing en klimaatverandering uit de Atlantische oceaan. Dat was het moment voor kweekvissers om in te stappen om aan de vraag naar zalm te kunnen blijven voldoen.

Een aantal gangbare zalmsoorten toegelicht..

De zalmfamilie telt wel meer dan 200 soorten. Om het overzichtelijk te houden beperken we ons tot de in de meeste supermarkten en viswinkels verkochte zalmen. Grofweg kun je de zalmen onderverdelen in Atlantische zalmen (die, zoals hun naam al zegt in de Atlantische oceaan zwemmen) en Pacifische zalmen (uit de stille Zuidzee). Atlantische zalmen worden tegenwoordig vooral gekweekt, Pacifische zalmen meestal nog wild gevangen.

Atlantische zalmen

De Atlantische zalmen kun je onderverdelen in de Noorse, Schotse en Ierse Zalm.

De Noorse zalm is wat langer en eleganter om te zien, is rood-roze van kleur en heeft een iets lager vetgehalte.

De Ierse zalm is wat korter en gedrongener van bouw en is ook rood-roze van kleur.

Schotse zalm lijkt fysiek op de Ierse zalm, maar is wat lichter van kleur en van nature wat vetter.

Pacifische zalmen

Deze zalmen worden nog bijna allemaal wild gevangen. De bekendste soorten bij ons zijn de sockeye zalm, met zijn rood-oranje kleur vlees en zijn (relatief) droge structuur en de roze zalm, een relatief kleine zalm die meestal meteen wordt ingeblikt.

Wilde zalm of kweekzalm..

Wilde zalm wordt geboren in rivieren en verblijft daar – afhankelijk van de temperatuur en de voedselvoorraad, tussen de 1 en 5 jaar. Zodra het zalmpje groot genoeg is, zwemt hij naar zee, om daar nog ongeveer 4 jaar te groeien tot een volwassen zalm. Daar trekt hij dan rond en voedt zich uitsluitend met vis. Zodra hij/zij er klaar voor is, trekt de zalm de rivier op om zich voort te planten. Kweekzalm is een heel ander verhaal….

Hoe wordt zalm gekweekt?

Kweekzalm wordt meestal in zee gekweekt, in drijvende ronde kooien, die weer verankerd liggen en die een doorsnede tussen de 30 en 60 meter hebben en een diepte van +/- 25 meter. Kleinere kooien leveren teveel stress op bij de zalmen, grotere kooien zijn kwetsbaarder en kunnen gemakkelijker kapot gaan.

Zalmen ervaren ook stress als er roofdieren in de buurt kunnen komen en/of als ze teveel moeten vechten om voedsel. Teveel stress levert een verhoogde kans op ziektes op (en bovendien groeien ze dan minder hard, omdat ze minder gaan eten).  Om roofdieren te weren, wordt er vaak een tweede kooi rondom de kooi waar de zalmen zelf in zitten, gelegd.

Ze krijgen doorgaans voor +/- 90% plantaardig voedsel te eten (maïs, soja en graan). Omdat ze niet hun natuurlijke dieet krijgen, worden deze zalmen veel bleker van kleur. Omdat de consument deze bleke zalm niet ‘moet’, worden de dieren bijgevoerd met pigmenten. Deze pigmenten zitten van nature in hun oorspronkelijke voeding (zoals kreeftjes en garnalen), maar meestal worden synthetische pigmenten gebruikt.

De zalmen worden meestal na tussen de 1,5 en 2,5 jaar gevangen.

Kweekzalm: gezond of niet?

De kunst is hier om het kaf van het koren te scheiden. Er zijn kwekers die er alles aan doen om te zorgen dat hun product gezond en van goede kwaliteit is. Die niet te veel vissen bij elkaar zetten, die de natuur zo veel mogelijk nabootsen, de vissen goed voer geven, niet overvoeren – waardoor ze te snel groeien en te vet worden – en geen antibiotica en andere rotzooi geven. Helaas zijn er ook andere kwekers, die vooral proberen zoveel mogelijk geld te verdienen.

In de supermarkt of bij de viswinkel is het niet altijd eenvoudig om het onderscheid te maken. Wat kan helpen is wanneer de kweekzalm een keurmerk draagt: zoals het ASC keurmerk of het biologische SKAL keurmerk. Bij twijfel, vraag het gewoon bij je favoriete visboer!

De keuze is dus aan jou.. maar zowel kweek als wilde vis heeft zijn vóór én nádelen. 😊